Wiele osób nie wyobraża sobie poranka bez filiżanki kawy. Dla jednych jest to kwestia porannej rutyny, zaś dla innych sposób na przestawienie się z trybu zombie w stan względnego pobudzenia. Najnowsze badanie sugeruje jednak, że ratowanie się kawą po słabo przespanej nocy może nie być najlepszym pomysłem, przynajmniej w kontekście wpływu na poranną kontrolę glikemii…
Picie kawy przed śniadaniem a kontrola glikemii – badanie [1]
Do randomizowanego badania krzyżowego włączono 29 osób dorosłych (średni wiek: 29 lat; BMI: 24,4 kg/m2). W eksperymencie oceniano jak zaburzenie snu w nocy oraz poranna kawa wpłyną na parametry gospodarki glikemicznej. W tym celu badanych poddano 3 różnym interwencjom: 1) niezakłócony sen + wypicie roztworu 75 g glukozy rano (OGTT) 2) zakłócony sen (uczestników budzono co godzinę na 5 minut) + OGTT 3) zakłócony sen (uczestników budzono co godzinę na 5 minut) + wypicie mocnej kawy rano po przebudzeniu + OGTT 30 minut od wypicia kawy.
Głównymi parametrami monitorowanymi u badanych były stężenia glukozy i insuliny w osoczu w odpowiedzi na OGTT. Określono również wariant genu CYP1A2, który determinuje zdolność organizmu do metabolizmu kofeiny.
Wyniki
1 noc zakłóconego snu nie miała wpływu na wrażliwość insulinową ani tolerancję glukozy dnia następnego w porównaniu do normalnie przespanej nocy. Jednak całkowicie inne efekty następowały w interwencji 3, gdzie po słabo przespanej nocy uczestnicy pili mocną kawę (~300 mg kofeiny), a dopiero później następowało obciążenie glukozą (OGTT).
Szczytowe stężenia glukozy i insuliny po OGTT wynosiły odpowiednio: 1) w grupie kontrolnej – 8,2 mmol/l i 265 pmol/l 2) w grupie zakłóconego snu – 8,23 mmol/l i 235 pmol/l 3) w grupie zakłóconego snu + kawy – 8,66 mmol/l i 310 pmol/l
Przyrost glukozy po OGTT (iAUC) w przypadku słabo przespanej nocy i spożycia kawy był o ~50% większy w porównaniu z samą defragmentacją snu. Nie odnotowano różnic w zależności od posiadanego genotypu CYP1A2.
Wnioski
Powyższe wyniki wyraźnie wskazują, że picie mocnej kawy po słabo przespanej nocy i przed spożyciem posiłku bogatego w węglowodany (w tym przypadku obciążenia glukozą) może znacząco pogarszać tolerancję glukozy. Ma to o tyle istotne implikacje, że to właśnie w przypadku zarwania nocy ludzie szczególnie ochoczo ratują się mocną kawą chwilę po wstaniu z łóżka.
Naukowcy spekulują, że obserwowany negatywny wpływ kawy na metabolizm glukozy może być wynikiem kilku czynników związanych z działaniem biologicznym kofeiny: blokowania receptorów adenozynowych, nasilonej lipolizy oraz zwiększonego uwalnianie adrenaliny i kortyzolu. Poprzez powyższe mechanizmy kofeina może zmniejszać wychwyt glukozy przez mięśnie szkieletowe i pogarszać insulinowrażliwość tkankową.
[1] Smith H.A., Hengist A., Thomas J., Walhin J-P.: Glucose control upon waking is unaffected by hourly sleep fragmentation during the night, but is impaired by morning caffeinated coffee. British Journal of Nutrition 2020, 124(10): 1114-1120.